Love letters straight from your heart
Keep us so near while apart
I'm not alone in the night
When I can have all the love that you write.
1. LIST
Napisali dwadzieścia jeden listów, skrótowo nazywanych Listami. W jednym z nich, jeden z autorów adresatów listu nazywa - listem. Ja natomiast Listem - miłosnym - nazywam całą księgę, której niewielką - ale ważną - część stanowi te dwadzieścia jeden pism, nazywanych Listami.
Wy jesteście naszym listem, pisanym w sercach naszych, listem, który znają i czytają wszyscy ludzie. Powszechnie o was wiadomo, żeście listem Chrystusowym dzięki naszemu posługiwaniu, listem napisanym nie atramentem, lecz Duchem Boga żywego; nie na kamiennych tablicach, lecz na żywych tablicach serc. - 2 Kor 3,2-3
2. SERCE
W ujęciu metaforycznym posiada w świecie kultury chrześcijańskiej dwa różne znaczenia, wyodrębnione już w Średniowieczu. W powszechnym rozumieniu serce uważane jest za symbol ludzkich uczuć, a z nich przede wszystkim za symbol miłości, głównie tej czystej, wzniosłej i szlachetnej. Motyw serca symbolizuje także szerzej pojęte dobro, wspaniałomyślność i miłosierdzie.
Powyższa symbolika rodziła się głównie na gruncie europejskiego chrześcijaństwa, jako że takiej symboliki serca nie znały kultury przed-chrześcijańskiej Europy. Na przykład starożytność grecka i rzymska miała do motywu serca stosunek przede wszystkim praktyczny, który najlepiej wyraziła myśl Pliniusza, że serce jest organem uosabiającym przede wszystkim fizyczną siłę życia, gdyż jako taki pierwszy zaczyna żyć w ludzkim ciele i ostatni w nim umiera.
Motyw serca - jako szeroko i głęboko rozumiany symbol - do rodzącej się kultury średniowiecznej Europy wprowadziło chrześcijaństwo, poprzez ubogacenie jej symboliką biblijną. Biblijne rozumienie symbolu serca było i jest jednak różne od powszechnego - uczuciowego - odbioru jego obrazu.
W języku hebrajskim serce oznacza wewnętrzną istotę człowieka. Oprócz uczuć, tak pojmowane serce obejmuje również: myśli, wiedzę, pamięć, uwagę, zamiary, decyzje. Serce to istota człowieka, jego duchowe centrum, w którym człowiek rozmawia z samym sobą, i w którym człowiek spotyka się w dialogu z Bogiem. Serce - zgodnie z biblijną antropologią - to miejsce realizacji ludzkiej osobowości: świadomej, rozumnej, wolnej. To miejsce tajemniczej działalności samego Boga, wlewającego do ludzkiego serca (sumienia) niepisane prawo moralne.
Z jakości ludzkiego serca, z charakteru jego wewnętrznego nastawienia, wynika zewnętrzna postawa każdej osoby realizowana w odniesieniu do innych: do ludzi, i do Boga. Nie zawsze jednak odzwierciedla ona prawdziwe wewnętrzne nastawienie (dobre lub złe). Często - może nawet najczęściej - mamy do czynienia z dwulicowością serca, z jego hipokryzją, kiedy fałszywe zewnętrzne oznaki dobra kryją wewnętrzne zło.
Człowiek potrafi przyjmować obłudną postawę nie tylko wobec innych ludzi, ale też wobec Boga, na przykład usiłując pokryć brak autentycznego wewnętrznego nawrócenia zewnętrznymi gestami kultycznymi, zewnętrznymi praktykami pobożnościowymi czy pięknymi słowami. Jednak Boga oszukać nie można. Wejście w poważną relację z Bogiem oznacza grozę narażenia na ryzyko własnego serca - w samej głębi bytu człowieka, wystawionego na kontakt z Bytem, z Absolutem, z Prawdą (por. Jer 30,21).
3. MIŁOŚĆ
Szczegółowym rozważaniom na temat miłości w jej różnych aspektach poświęciłam swego czasu 13 esejów i eseików w serii [Myśli miłosne]. Obecnie jedynie dodam, że wszelka dobra miłość ma swoje źródło w Bogu, w Jego istocie, czyli w Jego - sercu, jako że miłością Bóg po prostu - Jest. Mówią mi o tym wszystkie miłosne listy, które pisał i pisze wprost ze swojego do mojego - serca (por. Oz 2,16).
W odróżnieniu od wcześniej przedstawionego nagrania Alison Moyet [Raz, dwa, trzy. Zaczynam świąteczne porządki (1/4)], w poniższym wykonaniu stary przebój Love Letters ma w sobie coś z powagi kościelnego hymnu, brzmi bardziej jak gospel niż pop. Elvis Presley z towarzyszeniem The Royal Philharmonic Orchestra, a jeszcze niżej dodatkowa lektura:
Słownik teologii biblijnej. Red. Xavier Leon-Dufour. Pallotinum, 1994
Manfred Lurker. Słownik obrazów i symboli religijnych. Pallotinum, 1989
Symbolika serca w różnych starożytnych religiach i wierzeniach (za: Ł. Dziatkiewicz w: Polityka i Wprost):
EGIPCJANIE. „W wierzeniach egipskich serce symbolizowało istotę człowieczeństwa, było nieodzowne dla ciała w życiu wiecznym. Dlatego starożytni Egipcjanie podczas mumifikacji po wyjęciu wszystkich organów serce wkładali z powrotem, a na nim kładli skarabeusza”. / „Zważenie serca na sądzie zmarłych i sprawdzenie, czy ciążą na nim złe uczynki, określało pośmiertny los człowieka. Jeśli było lekkie, dusza mogła wejść do raju” / „Starożytni Egipcjanie byli przekonani, że to z serca, a nie z mózgu wychodzą wszelkie rozkazy kierujące człowiekiem”. / „Podobnie Egipcjanie traktowali je jako bramę wejściową dla bogów oraz siedzibę intelektu”.
HINDUIZM. „Według wierzeń hinduskich, serce umożliwiało kontakt z Brahmanem (absolutem) i było siedzibą jego przeciwieństwa Atmana (jaźni)”. / „Widziano w nim miejsce pozwalające na kontakt z bóstwem. W hinduizmie serce umożliwia łączność z Brahmanem (Absolutem)”.
TAOIZM. „Uczucia i intelekt lokowali w sercu także Chińczycy, uważając je za jeden z ośmiu cennych organów Buddy. Taoizm umiejscawia w sercu ośrodek rozumienia”. / „Te dwa tak sprzeczne dla nas elementy – uczucia i intelekt – lokują także w sercu Chińczycy, uważając je za jeden z Ośmiu Cennych Organów Buddy. Taoizm umiejscawia w sercu ośrodek rozumienia”.
AZTEKOWIE. „Najwyższe bóstwo Azteków Huitzilopochtli było bogiem wojny i słońca. Symbolicznie traktowali oni serce jako słońce ciała i siłę, która je ożywia. Obrzęd powstały na kanwie tego wierzenia wymagał corocznego składania słońcu ofiary z tysiąca ludzkich serc, które wyrywano przez ciętą ranę i wznoszono ku słońcu. Miało to zregenerować moc boga utraconą podczas nocnej wędrówki i walki z siłami ciemności. W sercu Aztekowie lokowali elementy zarówno życia cielesnego, jak i duszy; wszystkiego, co najszlachetniejsze, najważniejsze i najgłębsze. Przed spaleniem zwłok zmarłym wkładano do ust zielony kamień symbolizujący ten najważniejszy organ”.
.